Het is soms om gek van te worden. Je kind is (misschien) hooggevoelig en alwéér boos! En waarom? Je hebt werkelijk geen idee. En in een boze bui lijkt je kind volledig onbereikbaar. Alles wat je zegt, lijkt de bui alleen maar langer te laten duren…pff…wat kun je als ouder dan doen op zo’n moment? Gewoon wachten totdat de bui weer overwaait?

Vaak wordt er in je omgeving gezegd dat je je kind wat harder moet aanpakken, strenger zijn. Laten zien wie hier de baas is en je niet laten manipuleren. Of gewoon negeren…maar werkt dit voor jou?

Het antwoord is waarschijnlijk NEE…

Boosheid heeft een negatieve lading

Want als je deze aanpak hebt toegepast tijdens een boze bui van je gevoelige kind heb je wellicht gemerkt dat dit een averechts effect heeft gehad. Dat je kind juist bozer en opstandiger werd en de bui juist langer duurde. En daarbij ben jij als ouder waarschijnlijk volledig leeggelopen omdat deze aanpak ook voor jou niet prettig voelt. Klopt dat?

Zelf heb ik hier als gevoelige ouder erg mee geworsteld. Ik reageerde vaak boos en geïrriteerd op de boosheid van mijn kind. Voor mij was dit pure onmacht, ik wist niet wat ik anders moest doen…

Veel ouders voelen zich vaak schuldig en schamen zich om over de boosheid van hun kind te praten. Ze willen graag iets veranderen maar hoe? Dit kan een machteloos gevoel geven, die vaak doorloopt in de rest van de dag. Vermoeidheid, spanning in het gezin, een kort lontje…als de boze buien blijven bestaan zie je vaak dat je met je hele gezin hier hinder aan ondervindt en dat is echt niet fijn. Tijd dus om daar verandering in te brengen!

Wat zit er achter de boosheid?

Een hooggevoelig kind kun je vergelijken met een ui. Een ui bevat meerdere lagen en je kunt hem afpellen. Zoals ik in mijn e-book al benoemde is de boosheid bij een hooggevoelig kind een uitingsvorm van een dieperliggende emotie en hiermee vergelijkbaar met de buitenste laag van de ui. Je kind geeft met zijn boosheid een boodschap af en wil natuurlijk graag dat jij als ouder luistert en hem wellicht helpt.

Wat in de praktijk vaak gebeurt is dat ouders reageren op de boosheid, dit roept direct een emotie bij jou op, toch? De reactie is er vaak op gericht om de boosheid zo snel mogelijk te stoppen. Want boosheid geeft veel ouders toch echt een vervelend gevoel.

‘Ah joh, daar hoef je toch niet zo boos om te zijn’

‘Hou nou eens op met dat boze gedoe’

‘Kom maar terug als je weer gezellig kunt zijn’

Als je dan naar de metafoor van de ui kijkt, kun je je voorstellen dat het erg belangrijk is om onder de bovenste laag te kijken en de ui verder af te pellen. Wat zit er achter de boosheid? Welke emotie kun je aanwijzen als oorzaak voor de boosheid? Je kunt je voorstellen dat deze opmerkingen niet helpend zijn voor je kind.

Boosheid als gevolg van gevoeligheid

Bij hooggevoelige kinderen is boosheid vaak een gevolg van hun gevoeligheid. Gevoelens als teleurstelling, spanning, verdriet, angst, onrechtvaardigheid en het niet begrepen komen veel voor als achterliggende emotie bij boosheid.

Gevoelige kinderen verwerken informatie diepgaand en zijn hiermee gevoeliger voor overprikkeling. Hun emmertje zal mogelijk sneller overlopen als dat van een ander. De hele dag druppelt er water in hun emmertje. Denk bv. aan de drukke gymles, ’s ochtends in de kring zat je kind ineens op een andere plek, zijn vriendje zei dat hij liever met Pietje speelde vandaag, hij wilde niet lezen want hij draait altijd de d en de b om of de juf deed erg vrolijk maar je kind merkte dat ze ergens verdrietig over was.

Dit zijn allemaal factoren die kunnen leiden tot een uitbarsting. Als je kind dan thuis komt, zijn jas in de gang gooit en jij zegt: ‘Lieverd, hang even je jas op de kapstok’ kan het maar zo zijn dat hij ontploft.

‘Hé, doe eens niet zo boos, zoveel vraag ik toch niet van je?’ Hoor je het jezelf zeggen?

Voorbeeld uit de praktijk…

Dit is een voorbeeld die ik in de praktijk vaak tegenkom. Je kind komt uit school en zodra de deur opengaat is hij boos.

Een voorbeeld is bv. mijn eigen dochter die op woensdagmiddag met een vriendinnetje had afgesproken om te gaan spelen. Dit vriendinnetje was alleen die dag ziek en het speelafspraakje kon dus niet doorgaan. Op het schoolplein had mijn dochter nog geprobeerd met een ander kind af te spreken maar dit was niet gelukt. Ik zag haar al met een beteuterd gezicht naar huis gaan. Zodra de deur thuis openging, smeet ze haar jas in de gang, stampte de woonkamer in en ging met tranen in haar ogen op de bank liggen.

Ik had haar kunnen vragen om haar jas op te hangen, want dat is iets wat ik normaal gesproken altijd prettig vindt. Maar nu besloot ik dat niet te doen omdat dit waarschijnlijk de druppel zou zijn die de emmer deed overlopen. Hoe zou je dan kunnen reageren?

Adequaat reageren op boosheid

Mijn dochter lag dus op de bank en ik besloot in dit geval de jas voor haar op te hangen. Ik weet inmiddels dat mijn dochter de behoefte heeft om te ontladen in mijn bijzijn maar zonder lichamelijk contact en zonder teveel vragen.

Herkenning, erkenning en anticiperen op de achterliggende emotie zorgt ervoor dat ze snel hersteld en haar boosheid ook echt kwijtraakt.

En dat kun jij ook bereiken met deze stappen:

1) Herken de boosheid als gevolg van gevoeligheid

2) Laat je kind uitrazen in een omgeving die veilig is

3) Ben aanwezig, raak je kind alleen aan als hij daar behoefte aan heeft

4) Stel vragen waar je een antwoord met ‘ja’ uitlokt en sluit aan bij de emotie van je kind.

Bijvoorbeeld: ‘Jij bent boos he?’ ‘Jij had graag willen spelen he?’ ‘Je bent teleurgesteld dat je afspraak niet doorging he?’ Etc. Elke ‘ja’ die je ontlokt bij je kind zal leiden tot ontlading, het is immers een erkenning. Jij hebt je kind gezien en begrepen waarom hij boos is. Wees hierbij wel zeker dat je de juiste emotie te pakken hebt (in dit geval teleurstelling) anders neemt de boosheid opnieuw toe.

5) Heeft jouw kind de neiging om in zijn boosheid grenzen te overschrijden? Benoem dat het prima is om boos te zijn, geef hierbij wel grenzen aan (‘Boos zijn mag, maar we maken niks kapot en doen niemand zeer’). Haal wanneer nodig je kind weg bij de trigger bv. door (samen )naar een andere ruimte te gaan.

6) Op een rustig moment kun je de situatie met je kind bespreken en kijken hoe je een uitbarsting de volgende keer voor kunt zijn. Hierbij kun je bespreken wat jij aan je kind hebt opgemerkt bij dreigende boosheid (verdrietig gezicht, stampvoeten, slecht luisteren etc.). Bespreek vervolgens de behoefte, wat heeft je kind nodig om tot rust te komen vóórdat een uitbarsting ontstaat?

Resultaat van een passende benadering

Weet je dat jij als ouder veel invloed hebt op de manier waarop jouw kind reageert? Doordat ik inmiddels goed weet dat de boze buien van mijn dochter het gevolg zijn van haar gevoeligheid, kan ik ook ademen en rustig blijven in zo’n situatie. Ik begrijp nu hoe haar boosheid ontstaat en zo weet ik ook hoe ik adequaat kan reageren. Door ruimte te bieden aan haar boosheid, te laten merken dat ik er voor haar ben en geen oordeel te geven aan haar gevoelens, komen de buien nog nauwelijks voor.

Vind je het nog moeilijk om te achterhalen welke emotie achter de boosheid aanwezig is? Geeft niks, dit kost tijd om te ontdekken. Probeer de tips maar uit en je zult merken wat voor jou en je kind werkt.

Met deze tips kom je wellicht al een heel eind. Heb je toch vragen, stel ze me gerust! Ik help je graag op weg naar een ontspannen sfeer in huis.

Wil je meer inzicht in hooggevoeligheid bij je kind om nog beter aan te kunnen sluiten bij de behoeftes van je kind? Meld je dan aan voor mijn lezing: ‘Hooggevoelige kinderen’ op 18 februari in Valburg. Klik hier voor meer informatie.